Urushi to rodzaj lakieru wytwarzanego z żywicy japońskiego drzewa lakowego. Urushi, którego historia sięga okresu Jomon w Japonii (13 100 p.n.e. – 400 p.n.e.), stosowano nie tylko jako powłokę i dekorację, ale także jako klej do łączenia rękojeści z trzonkami kamiennych siekier. Później Urushi zaczęto wykorzystywać ze względu na jego właściwości antyseptyczne i konserwujące do ochrony przed zużyciem cennych przedmiotów, takich jak meble i instrumenty muzyczne. Z czasem stał się on także elementem ozdobnym dzieł sztuki. Tradycyjne techniki lakiernicze Urushi są nadal stosowane w całej Japonii.
Szczególną sławą w dziedzinie rzemiosła Urushi cieszy się miasto Kanazawa w prefekturze Ishikawa, dawnej posiadłości Kaga. Maeda Toshitsune, trzeci feudalny władca posiadłości Kaga, który przeżył końcową fazę burzliwego okresu Sengoku i wkroczył w epokę Edo, sprowadził do warsztatów Osaikusho w tym regionie słynnych rzemieślników różnych fachów z całej Japonii. Mówi się, że techniki stosowane przez słynnych rzemieślników Urushi, którzy w ten sposób przybyli do Kaga, stały się źródłem współczesnych wyrobów lakierniczych Kanazawa. Kanazawa jest miejscem, w którym nadal kształtuje się wielu mistrzów rzemiosła, a miasto szczyci się wyjątkową tradycją rzemiosła Urushi, łączącą kulturę samurajów i technikę lakierowania złotem, znaną jako Maki-e.
Isshu Tamura urodził się w 1957 roku. Uczył się tradycyjnej techniki lakierowania złotem Kaga Maki-e pochodzącej z Kanazawy, pod kierunkiem mistrza Ikko Kiyose. Po udoskonaleniu umiejętności z zakresu tej metody Tamura postanowił tworzyć bezkonkurencyjne, oryginalne dzieła sztuki. Swoją technikę Kaga Maki stosował nie tylko w przedmiotach z laki, ale także w luksusowych piórach wiecznych i zegarkach na rękę, które zyskały światowe uznanie za misterne detale oraz wyrafinowane piękno.
Urushi od wieków stosowane jest jako dekoracja i środek antykorozyjny do przedmiotów metalowych – od zbroi po czajniki.
Materiały wykorzystywane do produkcji tarcz zegarków są wykonane z metalu, a pierwszym etapem procesu lakierowania jest polerowanie mosiężnego materiału w kształcie tarczy. W związku z tym, że lakier nie przylega do gładkich powierzchni metalowych, proces polerowania nadaje powierzchniom szorstkości i pozwala Urushi się związać. Materiałem wykorzystywanym do uzyskania tego efektu jest węgiel drzewny. Choć w tym procesie można stosować różne rodzaje węgla drzewnego, odmiana używana w tarczach Presage nazywa się węglem drzewnym Suruga (od nazwy obszaru w prefekturze Shizuoka) i jest stosowana ze względu na drobne ziarna i optymalną twardość.
＋
Po wypolerowaniu powierzchni metalowej można nałożyć pierwszą warstwę Urushi. Pierwszą warstwę podkładu należy nałożyć cienką warstwą na całą tarczę. Po nałożeniu pierwszej warstwy podkładu tarczę podgrzewa się w piecu. W związku z tym, że na końcową jakość wpływa zarówno czas, jak i temperatura obróbki cieplnej tarczy, do wytworzenia dobrego produktu niezbędna jest znakomita technika oraz doświadczenie. Po wyschnięciu podkładu tarczę ponownie poleruje się węglem drzewnym Suruga. Proces ten powtarza się łącznie trzy razy, aby zapewnić równomierne przyleganie podkładu Urushi do powierzchni metalowej.
＋
Po dwóch tygodniach, trzech rundach nakładania warstwy podkładowej i polerowania tarcza jest gotowa na nałożenie warstwy pośredniej. Zadaniem warstwy pośredniej jest zapewnienie grubszej powłoki, by wydobyć unikalny, głęboko czarny kolor Urushi. Urushi używany w podkładzie, warstwie pośredniej i wierzchniej pochodzi z Japonii. Chociaż dostępne są zarówno Urushi produkowane za granicą, jak i w Japonii, Urushi pochodzące z Japonii charakteryzuje się powłoką o lepszej jakości, która zapewnia wyjątkową głębię gotowego produktu. Ten etap jest kluczowy dla określenia ostatecznego wyglądu produktu.
＋
Nałożenie warstwy wierzchniej jest ostatnim etapem nakładania powłoki w celu uzyskania gotowego produktu. Ostatni etap polega na dostosowaniu grubości warstwy pośredniej, aby uzyskać wygląd pasujący do stylu zegarka. W celu stworzenia gładkiej i równej powierzchni potrzebne są duże umiejętności i doświadczenie. A jeszcze większa cierpliwość i skupienie są niezbędne, aby precyzyjnie nałożyć lakier na całą tarczę. To właśnie na tym etapie rzemieślnicy mogą w pełni zaprezentować swoje wieloletnie doświadczenie i intuicyjną wiedzę.
Po nałożeniu warstwy wierzchniej tarczę poleruje się najpierw węglem drzewnym Suruga, a następnie grubo- i drobnoziarnistym proszkiem w kilkuetapowym procesie, aż do uzyskania pożądanej faktury. Proces ten pozwala na osiągnięcie jeszcze większej gładkości. Następnie nakładana jest warstwa lakieru Suri Urushi, który po wyschnięciu staje się przezroczysty, a tarcza jest przygotowywana do kolejnego etapu.
＋
Na tym etapie tarcza jest już dokładnie pokryta powłoką Urushi i nabiera charakterystycznego, głęboko czarnego koloru. Końcowy etap polerowania przeprowadza się za pomocą specjalnie dobranego środka polerującego do Urushi. Ma on na celu wzmocnienie koloru lakieru i usunięcie drobnych zarysowań. Na koniec nakładana jest niezwykle cienka warstwa Suri Urushi, która wypełnia drobne rysy i otwory, których nie dało się usunąć w poprzednim procesie.
＋
Po nałożeniu powłoki i polerowaniu tarcza jest gotowa na ostatni etap wykańczania. Podczas tego procesu Tamura pokrywa palec specjalnym proszkiem, aby wypolerować powierzchnię tarczy lakierowanej Urushi. Wykorzystując swoje wyrafinowane umiejętności i intuicję, Tamura starannie obrabia powierzchnię tarczy, by wydobyć naturalny urok lakieru Urushi. Ten etap polerowania pozwala mu na dokonanie ostatecznej kontroli połysku i grubości Urushi, a także na sprawdzenie, czy nie ma żadnych rys lub dziurek. Krok ten naprawdę pokazuje umiejętności mistrza. Gotowa tarcza pokryta lakierem Urushi podkreśli niepowtarzalny kolor Urushi i charakter ręcznie wykonanego zegarka.
＋
Narzędzia używane w Maki-e są niezwykle rzadkie, a obecnie istnieje ich zaledwie kilka sztuk. Narzędzia używane przez artystów lakierników, takie jak pędzle i cienkie tubki Funzutsu, są często wytwarzane przez samych rzemieślników. Tamura produkuje swoje pędzle z trawy bambusowej pochodzącej z gór Kanazawa, dopasowując do nich główki szczotek i używając ich jako przedłużenia dłoni. W związku z tym, że pędzle są wykonywane ręcznie, nie wszystkie spełniają rygorystyczne standardy Tamury. Spośród dwudziestu pędzli wybiera do pracy tylko dwa lub trzy. Używa również szpatułek wykonanych z ludzkich włosów, połączonych klejem zwierzęcym. Ceni je za wyjątkową gładkość.
＋
W rzemiośle Urushi wykorzystuje się różnorodne narzędzia, z których niektóre są naprawdę unikatowe. W jednej ze szczotek wykorzystuje się miękkie włosy szczura śniadego. Materiał wyjątkowo trudny do zdobycia, ale zapewniający szczotkę o wysokiej jakości. Trzonek pióra żurawia służy jako rurka do rozrzucania materiałów w postaci proszku, fiszbin wieloryba jako szpatułka, a zęby dorady do polerowania złota. Narzędzia rzemieślników są w istocie dziełem twórczych i dociekliwych umysłów.
＋
