Voor Ranshu Yano, een meester op het gebied van indigo-verven uit Tokushima, is indigo niet alleen materiaal, maar ook levende materie. Hij past de traditionele methode van hon-aizome (natuurlijke loogfermentatie van indigo-verven) toe en ziet de indigo-vloeistof als een levend wezen met eigen stemmingen en behoeften. ‘Zodra een partij is geboren, begint deze te verouderen, of het materiaal nu wordt gebruikt of niet’, legt hij uit. De echte uitdaging ligt in het behouden van de vitaliteit door de subtiele, stille signalen waar te nemen en erop te reageren – de geur, de textuur, de temperatuur en de kleur die het achterlaat op de hand. Dat kan niet zonder scherp observatievermogen, gelouterde intuïtie en een diepe, bijna spirituele discipline.

Het verfproces is fysiek en emotioneel veeleisend. Bij het verven van stof om een zeer diepe, intense marineblauwe tint te verkrijgen – het soort dat vroeger populair was voor samoeraikleding – moet bijvoorbeeld elk object worden ondergedompeld in het gefermenteerde indigo-verfbad en daar gedurende een bepaalde tijd worden gehouden. Waarna het wordt verwijderd, voorzichtig wordt uitgewrongen en aan de lucht wordt blootgesteld om te oxideren. Deze cyclus wordt 30 keer of meer herhaald. Het proces vereist een subtiel beoordelingsvermogen en een grote gevoeligheid. ‘We gebruiken geen timers’, zegt Yano. ‘Onze handen en ogen weten het gewoon.’ Zijn armen zijn dan ook permanent blauw gekleurd, als teken van de immense expertise die hij in vier decennia heeft opgedaan.

Yano: ‘Naast zijn kleuren heeft natuurlijke indigo nog andere opmerkelijke eigenschappen. De gefermenteerde kleurstof werkt als een natuurlijk antisepticum en insectenwerend middel, waardoor het ideaal is voor kleding die direct op de huid wordt gedragen. Zelfs babykleding kan volkomen veilig worden geverfd.’

Het traditionele ambacht van indigo-verven is door twee verschillende soorten ambachtslieden door de generaties heen in stand gehouden. De aishi, die sukumo produceren – een gefermenteerde kleurstof gemaakt van gedroogde tadeai bladeren (Japanse indigo). En de someshi, die het gebruiken om verfkuipen te creëren en stoffen te verven. Deze rollen werden van oudsher vervuld door afzonderlijke specialisten, elk met hun eigen verregaande expertise. Hoewel de vraag en de arbeid sinds de hoogtijdagen van het ambacht zijn afgenomen, werken lokale initiatieven zoals het regionale revitaliseringsprogramma in Aizumi Town aan het klaarstomen van nieuwe generaties sukumo -makers als ververs. Ranshu Yano begeleidt jonge leerlingen en kweekt daarnaast tadeai, niet alleen om het ambacht in stand te houden, maar ook om de geest ervan door te geven aan gasten van over de hele wereld.

Zijn toewijding reikt verder dan alleen de techniek, maar geldt ook de gereedschappen en rituelen die bij het ambacht horen. De indigo wordt gefermenteerd in lokaal vervaardigde Otani-potten en de sake die aan het verfvat wordt toegevoegd, wordt eerst geofferd aan een huisaltaar. ‘Het gaat hierbij niet om religie,’ zegt hij, ‘het gaat om respect.’ Deze eerbied voor het proces – die ingetogen, onuitgesproken aandacht – komt terug in alle traditionele Japanse ambachten, van zwaardsmeden tot sake brouwen.

Ranshu Yano spreekt ook over yo no bi, de Japanse esthetiek van functionele schoonheid. ‘Natuurlijke indigo gaat bij elk gebruik meer glanzen. De schoonheid ervan is niet vaststaand – ze wordt scherper, ze straalt van leven. Dat is de geest van yo no bi.”

Ranshu Yano spreekt met grote eerbied over kleur. De beroemde 'achtenveertig tinten indigo' – van luchtig asagi tot bijna zwart kachi-iro zijn niet alleen technische resultaten. ‘Elke tint heeft een naam. Elke tint heeft een eigen verhaal.’

Toen hij een horloge uit de Seiko Presage Classic-serie te zien kreeg, met een gebogen wijzerplaat in zijde-geïnspireerd indigo, was Ranshu Yano zichtbaar ontroerd. ‘De kleur is perfect. Het is niet te licht, niet te donker – net als één van de klassieke ai-tinten die we willen behouden.’ Hij bewonderde niet alleen de tint, maar ook de zachte glans en vloeiende lijnen van het horloge, die de gelaagde diepte van met indigo geverfde zijde opriepen. ‘Het voelt als iets dat is gemaakt met diep respect voor onze traditie.’

Ranshu Yano ziet de Presage Classic-serie als méér dan alleen een mooi horloge. ‘Het is een betekenisvolle brug tussen traditioneel Japans vakmanschap en de moderne wereld. Zo hoort yo no bi te zijn’, zei hij, verwijzend naar het Japanse ideaal van functionele schoonheid. ‘Als iets zowel praktisch als mooi is en door gebruik nog mooier wordt, blijft het ons veel langer bij.’

In een tijd waarin snelheid en wegwerpcultuur de boventoon voeren, bieden de filosofie van de Ranshu Yano en de stille elegantie van Presage een alternatief dat geworteld is in zorg, duurzaamheid en harmonie. ‘We forceren geen resultaten’, zegt hij. ‘We luisteren, reageren en laten het werk worden wat het moet zijn.’ Ook dat is de geest van Japanse schoonheid.

Reki Nagahara is geboren en getogen in Tokushima, waar hij omringd door indigo opgroeide. Maar zonder zich toen volledig bewust te zijn van de diepgang en waarde ervan. ‘Maar nadat ik Tokushima had verlaten en jaren later terugkeerde, bezag ik het met nieuwe ogen’, blikt hij terug. Wat ooit gewoon leek, bleek een buitengewoon symbool van plaats, herinnering en schoonheid te zijn. Nu zet Nagahara zich in om zijn herontdekking met zoveel mogelijk generaties te delen, middels speelse verfworkshops met kinderen en doordachte tentoonstellingen voor volwassenen. ‘Ik wil dat mensen van alle leeftijden zich verbonden kunnen voelen met deze traditie. Het gaat niet alleen om techniek, maar ook om identiteit en de rustige, ingetogen schoonheid van het dagelijks leven in Japan.’

Dit gevoel van identiteit hangt nauw samen met zijn visie op Japanse schoonheid. ‘Voor mij is Japanse schoonheid niet iets opzichtigs of decoratiefs. Het is iets dat eerlijk en doorleefd aanvoelt. Het komt voort uit natuurlijke materialen, rustige tinten en de zichtbare sporen van goede zorg en gebruik. In indigo ziet Reki Nagahara de perfecte belichaming van deze filosofie: een materiaal dat geworteld is in het land, bescheiden van oorsprong en dat zich verfijnd door menselijk contact.

De indigo-verftechniek van Reki Nagahara is rechtstreeks geïnspireerd door de natuur. ‘De kleuren die mij het meest aanspreken, zijn die welke je aan de horizon ziet, daar waar oceaan en hemel elkaar ontmoeten.’ Zijn indigo-objecten zijn niet uniform; ze zijn gelaagd, veranderlijk en doordrongen van de subtiliteiten van licht en diepte. ‘Indigo is niet slechts één kleur. Het heeft gradaties, leven, emotie.’

Net zo belangrijk voor hem is hoe indigo aanvoelt. De traditionele hon-ai-fermentatieverf is zacht voor de huid en wordt gewaardeerd om zijn antimicrobiële eigenschappen. ‘Mensen zeggen me vaak dat als ze eenmaal indigo-geverfde kleding zijn gaan dragen, ze nooit meer anders willen.’ Deze connectie tussen praktisch comfort en schoonheid versterkt zijn geloof in Japanse functionele schoonheid. ‘Als iets je goed van dienst is en lang meegaat, wordt het meer dan alleen praktisch. Het wordt mooi. En dat is het soort schoonheid dat ik probeer te creëren: dingen die goed aanvoelen, zowel in de hand als in het hart.’

Reki Nagahara was diep onder de indruk toen hij de horloges uit de Presage Classic-serie zag, met name van hun indigo-wijzerplaten en zijdeachtige texturen. ‘Het blauw was genuanceerd en warm, niet vlak of koud. Het deed me denken aan hoe indigo het licht onder verschillende hoeken weerkaatst. De manier waarop de wijzerplaat gebogen was en glansde – er zat zachtheid in, als bij een stuk delicate stof.’ Hij vond dat het ontwerp zowel de visuele als de gevoelsbeleving van Japanse materialen prachtig weergaf.

Hij benadrukte ook het unieke karakter van Japanse zijde: ‘Het heeft een verfijning en consistentie die moeilijk te evenaren is. Het voelt levendig aan.’ Door de subtiele glans van zijde te combineren met de diepte van indigo, kan volgens hem de Japanse esthetiek op een vertrouwde manier – zoals met een polshorloge – aan een wereldwijd publiek worden overgebracht.

Voor de toekomst ziet Nagahara samenwerkingen - zoals voor de Presage Classic-serie - als de sleutel tot het overbrengen van Japanse schoonheid aan toekomstige generaties en buitenlandse bewonderaars. ‘Hoe meer we onze waarden kunnen verankeren in alledaagse voorwerpen, hoe duurzamer onze cultuur wordt. Horloges, kleding, zelfs verpakkingen – het zijn allemaal dragers van verhalen.’

Gevraagd naar de volgende stappen voor het behoud van de indigo-tradities, aarzelt hij geen seconde: ‘We moeten blijven creëren. Maar we moeten ook onderwijzen, en laten zien, en anderen uitnodigen. Zo bouwen we aan de toekomst. Niet door uitsluitend het verleden stevig vast te houden, maar door nieuwe draden in het weefsel van de toekomst te kleuren.’